Commissie Binnenlandse Zaken, Gelijke Kansen en Integratie van het maatschappelijk middenveld Dinsdag 21 maart 2023, 14.00 uur (2023)

President

– Sommige sprekers kunnen deelnemen via videoconferentie.

De heer Janssens heeft het woord.

Chris Janssens (Vlaams Belang)

Minister, we hebben een maand geleden, in februari, in deze commissie van gedachten gewisseld onder meer met de algemeen directeur van het Agentschap Integratie en Emburguerisering (AgII), dhr. Jo De Ro, die ook kwam praten over maatschappelijke oriëntatie (MO) in ons Vlaamse inburgeringsverhaal. Dhr. De Ro gaf aan dat de industrie klaar is om de overzeese integratie te organiseren, en dat ze in het najaar heel graag aan de slag wilden. De sector lijkt er klaar voor, maar de politiek heeft er tot nu toe weinig aan gedaan.

Ook de heer De Ro, een oud-collega in dit Parlement, zei dat het aanvankelijk de bedoeling was om te focussen op de landen waar veel gezinsherenigingen naar Vlaanderen komen, maar hij specificeerde niet op welke landen hij precies doelde. Het lijkt erop dat er nog niet veel is besloten, aangezien de herfst nadert, en ik denk dat er voorbereidingen moeten worden getroffen als men echt met deze integratie in het buitenland wil landen.

Het is bekend dat bijna driekwart van de inburgeraars naar Vlaanderen komt voor gezinshereniging. Je hebt het al in eerdere interviews gezegd, en ook hier in de commissie, dat er veel passieve migratie is en dat je dat in ieder geval zou willen aanscherpen. Hij wil het niet onhaalbaar maken, maar hij vindt, en daar ben ik het helemaal mee eens, dat de regels om naar Vlaanderen of België te komen erg flexibel zijn ten opzichte van onze buurlanden. Op lange termijn zou ik een succesvol integratieproces in het thuisland zien als een toelatingsvoorwaarde om naar België te komen. Dit is een voorstel dat mijn partij jaren geleden ook naar voren heeft gebracht. Als migratie naar Vlaanderen nog mocht, dan zouden inburgeringscursussen in het thuisland moeten starten, zodat mensen met kennis van onze manier van leven, vooral kennis van onze taal, naar Vlaanderen zouden komen.

Ik heb hier enkele vragen over.

Hoe concreet zijn de plannen om de eerste fase van het inburgeringsexamen in het buitenland te organiseren? Welke initiatieven zijn er al genomen om deze proefperiode te starten? Hoe lang duurt deze online cursus in het buitenland precies en wat zijn de volgende stappen voor potentiële burgers? Wat zal het verlichten van andere Europese landen die dit systeem van inburgeringscursussen in het buitenland al organiseren?

Wanneer zie je een geslaagd inburgeringstraject in het thuisland als toelatingseis om dit land binnen te komen? Uiteraard moet dit gebeuren in overleg met de federale collega's. Hebt u hierover ontmoetingen gehad met de bevoegde ministers op federaal niveau?

Heb je al besloten in welk land of welke landen de eerste online cursussen worden aangeboden? Waarom zijn deze landen precies gekozen? Tot slot: wat zijn de kosten van deze cursus in het buitenland voor de mensen die inburgeren en wat zijn de totale kosten van hun inburgeringsproces voor hen?

President

Dank u wel, mijnheer Janssens, voor uw vragen. Misschien gaan we terug naar 22 november, want toen hadden we ons eerste debat over dit onderwerp, hier in de commissie. Ik heb toen aangegeven dat, hoewel dit niet voorzien is in het Vlaams regeerakkoord, ik graag zou starten met een reeks pilootprojecten, op vrijwillige basis en in samenwerking met geïnteresseerde steden en gemeenten.

De bedoeling was, heb ik dat toen ook uitgelegd, om ervaring en kennis op te doen hoe dit aan te pakken, zodat het bij een later kabinetsonderhandeling klaar kan zijn om het al dan niet door te voeren en verder te ontwikkelen.

Wat is de huidige situatie? Om pilootprojecten in het buitenland mogelijk te maken, hebben we een performant digitaal pakket nodig. Het Agentschap Inburgering en Inburgering werkt hier hard aan. De cursus digitale MO wordt in april, dus volgende maand, gegeven. Vervolgens moet het beschikbaar worden gesteld via een online leerplatform.

Het is belangrijk dat de buitenlandse student veilig en volledig toegang heeft tot het leerplatform en dat de begeleiding door een MO-docent gewaarborgd kan worden. Hiermee onderscheiden we ons van eerdere pilotprojecten en projecten uit andere landen. Daar werd het eerder ingevuld als voorbereidings- of vertrekpakket, om vervolgens bij aankomst de reguliere route te betreden. Cursisten kunnen in ons project de hele MO-cursus, of een deel ervan, vanaf het begin meemaken en dus volledig op afstand volgen.

Het bureau is verantwoordelijk voor de coördinatie en organisatie van de pilotprojecten. Op 1 december 2022 vond een eerste gedachtewisseling plaats met de gemeenten met het hoogste aantal inwoners van buitenlandse herkomst. Binnenkort kondigen we de levering van de cursus digitale MO aan gemeenten aan. Vervolgens gaan we na welke gemeenten geïnteresseerd zijn in samenwerking met betrekking tot de doelgerichtheid van de pilotprojecten. Dus laten we met deze gemeenten aan de slag gaan. Het zijn de gemeenten die in een heel vroeg stadium weten wie aan gezinshereniging willen deelnemen.

Wanneer zie ik precies een succesvol integratieproces in het thuisland? Toegang tot het territorium valt niet onder mijn jurisdictie, weet je, maar moet worden gereguleerd door de federale overheid. Wat mij betreft is dit onderwerp van politieke onderhandelingen bij de vorming van de federale regering volgend jaar. We zullen eindigen met ons luik. Als de nieuwe federale regering zegt daar ook federale voorwaarden aan te willen verbinden, dan kan dat. Ondertussen kunnen we in Vlaanderen vooral werken aan een goed uitgebouwd traject voor inburgeraars in het buitenland. Met de pilotprojecten leren we hoe we dit het beste kunnen organiseren en hoe ver we kunnen gaan.

Ik kom bij uw derde vraag. We willen klein beginnen en ons in eerste instantie richten op landen waar veel gezinsherenigers naar Vlaanderen komen. Je wilt een bepaald pakket hebben, vooral in de proefperiode, daar willen we ons op richten. Voor ons zijn Marokko en Turkije de twee meest logische landen om ons op te richten. Zo kun je gemakkelijk groepen samenstellen. Dit is mijns inziens de logische manier van werken, zeker in de testfase.

Deze pilootprojecten zullen gratis zijn voor mensen uit deze landen van herkomst, maar ze zullen hetzelfde bedrag moeten betalen, aangezien de reis niet eindigt bij aankomst in Vlaanderen. Het kost hen evenveel als andere mensen die meedoen: 2 keer 90 euro voor sociale begeleiding en 2 keer 90 euro voor Nederlands als tweede taal (NT2). Omdat we hier in een pilotfase zitten en het willen uitproberen, brengen we mensen in het thuisland geen extra kosten in rekening. De prijs zal precies hetzelfde zijn voor mensen die het normale en bekende inburgeringsproces volgen, maar we zullen de kosten incasseren als ze hier in dit land zijn, in het tweede deel. We denken er immers aan om een ​​deel van de maatschappelijke oriëntatie digitaal te doen, maar we vinden het belangrijk dat als mensen hier komen, ze toch een reeks lessen kunnen volgen bij de MO-docent en daarna een toets kunnen maken.

Dat is ons plan tot nu toe. We hopen in het najaar van dit jaar daadwerkelijk te kunnen starten met een reeks van deze pilotprojecten.

President

Chris Janssens (Vlaams Belang)

Minister, ik begrijp dat u in dit mandaat niet verder wilt gaan dan de pilots, ook omdat er niets is afgesproken in het regeerakkoord. Nou, in het regeerakkoord stond ook niet veel over stikstof, en dat werd een belangrijk element. Waar een wil is, is een weg. Ik weet niet of u hierover veel tegenstand zult vinden bij coalitiepartners. Dus ik zou niet weten waarom je het bij een proefproject zou moeten houden en waarom je het niet zeker al in het integratieverhaal zou lanceren.

Want velen hier zullen het met ons eens zijn dat het belangrijk is, als migranten in dit land aankomen, dat ze in ieder geval onze manier van leven, onze wetten, onze normen en waarden en vooral onze taal kennen om passieve migratie. Ik verwijs naar de hoge werkloosheidscijfers onder niet-EU-burgers in dit land. Dat moet zeker beter, dus kennis van onze taal is een voorwaarde om hier te kunnen integreren en dan aan de slag te kunnen.

Hij zei pilotprojecten te willen doen met geïnteresseerde gemeenten en verwees tegelijkertijd naar de landen waar de meeste herenigers vandaan komen: Turkije en Marokko. Ik neem aan dat gemeenten die nu al een grote pool immigranten uit Turkije en Marokko hebben in eerste instantie het doelwit zullen zijn. Ik denk aan mijn eigen stad, Genk, maar ook aan grote steden als Antwerpen, Mechelen, Gent en andere die hierbij betrokken zullen zijn. Of misschien kunt u aangeven om welke gemeenten het gaat?

Tot slot is het voor deze experimentele periode, voor de fase waarin we ons bevinden, van belang dat deze integratie niet alleen in het land van herkomst wordt georganiseerd, maar ook bindend is. Ben je het daarmee eens? Bent u het ermee eens dat als iemand zo'n cursus op afstand volgt, hij ook tests moet afleggen voordat hij aanspraak kan maken op een verblijfsvergunning in ons land? Helaas ontbreekt dat nu. We hebben een verleden van verplichte inburgering in Vlaanderen, maar dit is niet gekoppeld aan een verblijfsvergunning. Dit lijkt mij een essentiële voorwaarde, naast onze overtuiging dat gezinshereniging en gezinsvorming door huwelijksmigratie tot een absoluut minimum moeten worden beperkt. Als er echter eindelijk immigranten naar dit land komen, kan dat naar onze mening pas na het behalen van een inburgeringsexamen in het buitenland.

President

Maaike De Vreese (N-VA)

Minister, u weet dat ik er ook een groot voorstander van ben om dit integratieproces zoveel mogelijk in het land van herkomst te starten voor deze categorieën. Ik had hier al veel vragen over gesteld en dit ook al aan de orde gesteld. Ik ben blij dat ze eraan gaan werken, ook al staat het niet in het regeerakkoord. Ik denk dat een proefproject in de eerste plaats een goed idee is, om dan te optimaliseren, te kijken, te evalueren waar we kunnen verbeteren en dan door te voeren. Dit is een goede manier van werken voor mij en mijn groep.

Ik zou een specifieke suggestie willen doen, die hebben we al gedaan in de Commissie economie. Ondertussen hoorden we de zorgambassadeur over haar arbeidsmigratieproject. Ze leren nu al Nederlands aan gezondheidswerkers uit Indonesië die later hierheen komen. Daar krijgen ze een opleiding om hier in de zorg aan de slag te gaan. Het is een categorie arbeidsmigranten aan wie we heel gemakkelijk kunnen proberen de cursus maatschappelijke oriëntatie in India aan te bieden. Ik zou willen vragen of uw kantoor in contact kan komen met de zorgambassadeur, zij stond daar voor open, om te kijken hoe we de cursus ook daar kunnen aanbieden. Zeker voor arbeidsmigranten is het heel waardevol om te weten wat onze waarden en normen zijn, onze gewoonten, onze rechten en plichten, maar ook waar ze terecht kunnen als het misgaat of bij misbruik. Ik vind het heel belangrijk om ze dat te geven.

President

Collega's, zoals u weet, ben ik een zeer wilskrachtig persoon als het gaat om integratiebeleid, en ik denk dat het om drie redenen belangrijk beleid is. Het is belangrijk om zoveel mogelijk te kunnen geven in het land van herkomst, want dan zijn mensen die naar ons land komen beter geïnformeerd, beter gewapend, hebben ze meer mogelijkheden om direct en goed mee te doen. in onze samenleving en hier een toekomst opbouwen. Ten tweede omdat het hen sterker maakt als ze in moeilijke omstandigheden verkeren. Bijvoorbeeld als ze in handen vallen van landeigenaren, als ze in een omgeving terechtkomen waar hun grondrechten worden ontzegd, als ze in handen komen van degenen die ze willen uitbuiten. Als je vooraf weet wat je rechten en plichten zijn in onze samenleving, sta je sterker. Ten derde is het belangrijk in relatie tot een potentiële partner. Als je uit een cultuur of culturele omgeving komt waar gelijkheid tussen man en vrouw nog niet is bereikt, of zoals wij die kennen, weet je als vrouw beter wat je rechten zijn en sta je gesterkt in deze relatie.

Ook is het belangrijk om vooraf een goed beeld te hebben van het type partnerschap waarin je terecht komt. Of, met andere woorden, verkeerde verwachtingen blootleggen. Sommige mensen creëren verkeerde beelden in deze samenleving en beseffen soms niet in welke samenleving ze terecht komen. Daarom is het belangrijk om deze sociale begeleiding zo snel mogelijk in het land van herkomst te kunnen bieden. Ik ben er absoluut voor en geloof er enorm in, dus als minister ga ik hier ook vanuit en probeer ik het te ontwikkelen.

De reden dat ik dit nog niet overal doe, is omdat het een vrij complexe situatie is. Het is veel complexer dan mensen die hier uit hun eigen land komen naar een klaslokaal sturen. Je moet dat in verschillende landen organiseren, je moet de mensen kennen en op tijd kunnen bereiken, je hebt de medewerking van stadsbesturen nodig. Wat we doen is een logische stap, namelijk een reeks sterke en robuuste pilotprojecten ontwikkelen in het jaar dat ons nog rest om te kijken of het goed geregeld is. Mijn bedoeling is dan - en ik denk dat er veel mogelijkheden zijn - om als minister in een volgende regering verantwoordelijk voor dezelfde kwestie, en waarschijnlijk samen met enkele andere kwesties, mijnheer Janssens, de aanvrager te zijn om dat uit te voeren en een integraal onderdeel te zijn van een integratiebeleid. Ik heb hier geen beperkingen op, integendeel.

Overigens, wat betreft NT2 en wat je zegt over de aandachtsambassadeur, dat vind ik een hele goede suggestie en zal ik zeker meenemen. Wat NT2 betreft, weet je dat dit een verhaal is dat gedeeld wordt met andere Weyts. Waar maatschappelijke oriëntatie 100% mijn atelier is, is NT2 altijd de werkplaats van collega Weyts, maar we zullen contact opnemen met collega Weyts om lessen uit NT2 zoveel mogelijk in dit project te betrekken.

De provincies waar we aan denken, Mr. Janssens, zijn in het begin de gemakkelijkste groepen. De gemakkelijkste in de zin van de grootste in termen van volume, waardoor ze in de klas kunnen worden gegroepeerd. Zo kom je uit bij Turken en Marokkanen. Dan zie je ook in welke steden het mogelijk is om een ​​bepaald volume te creëren en kom je uit bij steden als Gent, Genk, Antwerpen, Mechelen. Ook Oostende toonde interesse. Op basis van de bereidheid om samen te werken, omdat het ook enige inspanning vraagt ​​van deze steden, laten we steden opnemen. Daar zullen we zeker niet selectief in zijn. We accepteren zeker iedereen die mee wil doen.

De gevolgen die daaraan verbonden zijn, zijn een federale aangelegenheid, weet je. Maar de logica is volgens mij - niet iedereen weet dit jaren van tevoren - dat je het als voorwaarde stelt om deze kennis in je thuisland op te doen. Daar zeg ik zeker geen nee tegen, ik vind dat je er met een open geest naar moet kijken. Ik let altijd op het eigen belang. Een inburgeringsbeleid is voor mij geen straf. Integratiebeleid is voor mij een traject van opportuniteiten, een traject om mensen te bewapenen, te emanciperen, hen de instrumenten en hefbomen te geven om ten volle te functioneren in onze samenleving, om zichzelf te kunnen verdedigen en nog veel meer. kunnen bijdragen aan de Vlaamse samenleving. Dus alles wat daarbij helpt, alles wat mensen op een goed pad brengt, daar sta ik absoluut voor open.

We moeten evolueren naar een praktisch en technisch goed gestructureerd systeem, waarin mensen die hierheen willen en kunnen migreren de mogelijkheid krijgen om de basiscursus Nederlands en de cursus maatschappelijke oriëntatie, of een deel daarvan, in hun land te volgen. bron. . Op het moment dat je lid wordt, kan je een vervolgcursus volgen, een vriendenproject, krijg je een netwerk aangeboden en word je ingeschreven bij de VDAB. Dit is misschien een perfect verdedigbaar concept waar ik zelf niet voor terugdeins om het te onderschrijven. Des te meer reden waarom ik eraan werk om dat pad een beetje te effenen en ervoor te zorgen dat alles op zijn plaats is wanneer ik deze verantwoordelijkheid volgend jaar weer op me neem, zodat we een stap verder kunnen gaan.

President

Dank u wel, minister. Ik sta volledig achter uw ambitie om minister te blijven.

De heer Janssens heeft het woord

Chris Janssens (Vlaams Belang)

Je maakte ook meteen je ambitie voor de lijst bekend, collega Ongena.

Minister, het wordt een moeilijke periode voor u tussen deze en de volgende legislatuur, en dat wil uw partij niet zien gebeuren, vooral de verkiezingen niet. Dus misschien zijn we het erover eens dat als de kiezer je minder stemmen geeft dan de vorige keer, je per definitie geen minister kunt worden. In het zeer onwaarschijnlijke geval dat je meer stemmen hebt dan de vorige keer, wil je misschien eens praten met je nieuwe goede vrienden op N-VA.

Maar als het op die vraag aankomt, moet voor ons natuurlijk het uitgangspunt zijn dat gezinshereniging, gezinsvorming tot een absoluut minimum wordt beperkt. Waar nog hiaten in het netwerk zijn en immigranten in onze samenleving komen, denk ik, minister, dat het niet alleen in het belang van deze immigranten, maar ook van onze samenleving is om vooraf een geslaagd inburgeringsexamen te halen. Want momenteel betalen de Vlamingen sociaal, cultureel maar ook financieel vaak de kostprijs van de passieve migratie van niet-EU-burgers naar Vlaanderen, van wie velen in de werkloosheid en sociale statistieken terechtkomen. Werkman Fleming betaalt hiervoor uiteindelijk de rekening.

Zeker als je kijkt naar de federale sfeer, die hierin een belangrijke partner is omdat die beslist over de toegang tot het grondgebied. Als je ziet dat de grenzen daar nog open zijn, heb ik weinig vertrouwen in het slagen van dit proefproject. Ik hoop in ieder geval dat, welke partij de regeerakkoorden ook sluit, de integratie van het thuisland daarin een belangrijk element wordt.

President